Jeffrey Leichel: ‘Woekerpolis bij de wortel aanpakken’
Verzekeraars hebben de rotzooi van de woekerpolissen nog altijd niet opgeruimd. Stichting Odin helpt consumenten daarom het heft in eigen handen te nemen. Voorzitter Jeffrey Leichel is ervan overtuigd dat zijn actieplan dé oplossing is in het voortslepende woekerpolisdossier.
De bevlogen Jeffrey Leichel windt zich zichtbaar op over de lakse houding van verzekeraars in de woekerpolisaffaire. “De woekerpolis is een van de belangrijkste symbolen geworden van de verrijking van de financiële elite over de rug van de consument. En er moeten nog altijd miljoenen polissen worden verbeterd. De halfbakken oplossingen die verzekeraars nu bieden, zijn om te janken”, zegt de voorzitter.
Een woekerpolis is een beleggingsverzekering met hoge verborgen kosten, vaak afgesloten voor de aflossing van een hypotheek of als aanvulling op het pensioen. Door de hoge kosten haalt de polishouder nooit het rendement dat de verzekeraar of bank hem heeft voorgespiegeld. In het ergste geval legt hij zelfs toe op de polis. Al in 2006 bleek uit onderzoek van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) dat er veel mis was met de bellegingsverzekeringen van miljoenen Nederlanders. Maar nog steeds is slechts een klein percentage van die polissen ‘ontwoekert’.
(On)verdachte hoek
De kritiek van Leichel komt niet geheel uit onverdachte hoek. Leichel is namelijk, naast voorzitter van Odin, ook financieel adviseur. Samen met zijn vrouw Rachel, is hij sinds 2006 eigenaar van financieel adviesbureau FinidesGroep in Apeldoorn.
Waren het niet ook de financieel adviseurs die al die woekerpolissen aan de man brachten? “Tsja, de schuldvraag.” Leichel is even stil en formuleert zijn woorden dan zorgvuldig. “Verzekeraars wisten al vanaf het begin dat ze consumenten zouden duperen met deze beleggingsproducten. Daar ligt de primaire verantwoordelijkheid. Maar natuurlijk blijven financieel adviseurs niet helemaal buiten schot. Adviseurs die hun klanten na 2006 nog niet hebben geholpen met hun bestaande woekerpolis, of slechter nog, na dat jaar woekerpolissen in de maag hebben gesplitst.”
Maar omdat er nog miljoenen polissen moeten worden verbeterd, houdt Leichel zich liever bezig met de oplossing dan met de schuldvraag. Onder de vlag van Stichting Odin ontwikkelde hij een actieplan om de woekerpolis ‘bij de wortel aan te pakken en uit te roeien.’ De missie van de stichting, die Leichel in 2011 oprichtte, is om consumenten te helpen om financieel vaardig te worden. “Ïk merk dat bij veel consumenten de drempel hoog is om naar een financieel adviseur te stappen omdat ze totaal geen inzicht in hun financiën hebben. Die drempel willen wij verlagen.”
Dat doen ze met een paar producten die helpen om overzicht te krijgen en pijnpunten in je financiën te vinden. Met zo’n dossier kan de consument vervolgens naar een financieel adviseur. En om te voorkomen dat de hij dan alsnog in de handen van een charlatan valt, heeft Odin een netwerk van onafhankelijke financiële adviseurs opgericht. En ook het kantoor van Leichel en zijn vrouw maakt onderdeel uit van dit netwerk.
Ontwoekeren en claimen
Van het Rapport Integraal Ontwoekeren, onderdeel van het actieplan woekerpolis, verkocht Odin er al zo’n duizend á 87,50 euro. Bijzonder aan het actieplan is dat het, in tegenstelling tot andere ontwoekerinitiatieven, zowel inzet op het verbeteren van de polis als het claimen van de schade.
Zo leest de consument in het rapport hoeveel hij kan verdienen als hij ontwoekert. Dat wil zeggen dat de polis wordt vervangen door een goedkoper en transparanter product. Maar hij leert ook wat hij inmiddels al verloren heeft op zijn polis door de torenhoge kosten die verzekeraars rekenen. Het idee is dat de consument deze schade kan claimen. “Wij raden consumenten bijna altijd aan om eerst te ontwoekeren en dan pas te claimen. Ook omdat de woekerpolis vaak als een molensteen om hun nek hangt. Sommigen gaan er zwaar gebukt onder”, weet de voorzitter.
Met dat dossier onder de arm kunnen ze naar een financieel adviseur. De Odin adviseurs rekenen een vaste prijs voor het ontwoekeren: 245 euro voor een gewone beleggingspolis en 295 euro voor een pensioenpolis. Het verbeteren van een hypotheek is het meest ingewikkeld en kost dan ook een stuk meer: maar liefst 950 euro. Overigens levert het oversluiten van een woekerpolis op lange termijn vele duizenden, soms zelfs tienduizenden euro’s, op. Geen slechte investering dus.
Geen zin om te betalen
Maar veel consumenten hebben helemaal geen zin om geld neer te tellen voor ontwoekeradvies. Volgens toezichthouder de AFM moet je namelijk gratis ontwoekeradvies kunnen krijgen bij de adviseur waar je de polis hebt afgesloten. Is deze inmiddels bij een ander ondergebracht, moet die nieuwe adviseur een gratis advies geven. Leichel vind dat niet reëel. “Het ontwoekeren van een hypotheek neemt al snel zo’n tien tot vijftien uur in beslag. Als een adviseur al zijn klanten gratis moet gaan helpen, dan gaat hij failliet.” Stichting Odin biedt overigens ook nog een betaald stappenplan aan waarmee de consument zelf kan ontwoekeren.
Na het ontwoekeren is de consument van de hoge kosten af. Maar het eindbedrag, dat door de verzekeraar was voorgespiegeld, blijkt meestal onbereikbaar. Een schadevergoeding zou op zijn plaats zijn, maar de compensatieregelingen van verzekeraars zijn vaak slechts een doekje voor het bloeden. Stichting Odin helpt consumenten daarom bij het verhalen van de schade.
Maar Leichel geeft toe dat dat niet eenvoudig is. “De door de politiek samengestelde Commissie Verzekeraars beweert in een recent rapport dat een collectieve schikking voor historische schade niet haalbaar lijkt. Individueel procederen is het advies. Maar procederen via de rechter is duur en een klacht indienen bij het Kifid is voor individuele consumenten vaak heel lastig”, stelt Leichel. Zijn advies is om te wedden twee paarden: je aansluiten bij een massaclaim – Odin werkt samen met Vereniging Woekerpolis.nl – en tegelijkertijd een individuele procedure via het financiële klachteninstituut Kifid.
Failliete claimexperts
Maar zelfs voor experts blijkt de weg via het Kifid lastig. Odin werkte tot voor kort samen met inmiddels failliete Claimexperts dat het laatste jaar geen enkele procedure succesvol afrondde. Voordat een zaak voorkomt bij het Kifid probeert een expert eerst een schikking te treffen met de verzekeraar. “Maar claimexperts lukte het alsmaar niet om een schikking te treffen met verzekeraars. Terwijl andere experts dat wel voor elkaar kregen.”, vertelt Leichel. Inmiddels doet Odin zaken met een aantal individuele claimexperts die, volgens Leichel, wel succesvolle schikkingen op hun naam hebben staan.
Oprichter Jeffrey Leichel was eerder secretaris van stichting Odin, maar nam vorig het voorzitterschap over van René Graafsma, toen hij Claimexperts.nl startte. “Het voelt goed om de voorzitter te zijn. Ik ben immers ook de bedenker van het concept”, vertelt Leichel. Al vond hij het prettiger dat een ander het gezicht van de stichting was. “Ik ben niet zo’n podiumbeest. Maar gelukkig is Rachel inmiddels ook bestuurslid en zij kan dat veel beter.”
‘Woekerpolis bij de wortel aanpakken’
About the Author
Irene van den Berg is onafhankelijk (onderzoeks)journalist en schrijft over sociale en ecologische kwesties, zoals armoede, klimaatverandering en de keerzijde van de consumptiemaatschappij. Haar publicaties verschijnen onder meer in OneWorld, NRC en Vrij Nederland.