Gratis, gratis, gratis

Ik wist wel dat je deze column zou gaan lezen. Het woord gratis heeft namelijk een enorme aantrekkingskracht. Wist je dat consumenten zich sneller laten verleiden door de advertentie ‘Tweede exemplaar gratis’ dan door ‘Twee voor de prijs van één’? Dat komt volgens mij omdat iets helemaal voor niets krijgen toch aantrekkelijker klinkt dan twee keer de helft betalen. Terwijl het voor je portemonnee natuurlijk niets uitmaakt.

Ik maakte laatst ook gebruik van die gratis-list. In de tuin van ons nieuwe huis stond nog een oud houten schuurtje dat er op zijn zachtst gezegd niet fraai meer uitzag. En dus bood ik hem gratis aan op Marktplaats. De nieuwe eigenaar moest hem alleen zelf nog even uit elkaar komen halen. Ik kreeg tientallen reacties, want gratis. En een paar dagen later stond er al iemand in onze tuin te hakken en te zagen. De stakker deed er uiteindelijk bijna een volledige werkdag over om het schuurtje af te breken. Dat werk had ik dus mooi uitgespaard. Gratis.

Bedrijven zijn vaak al net zo vernuftig. Gratis is in de commercie nooit echt voor niks. Een bekend voorbeeld is de ‘gratis’ telefoon bij je mobiele abonnement. Die is uiteindelijk juist duurder omdat je hem op afbetaling koopt. De kosten zijn echter versleuteld in je abonnement, zodat je dat niet merkt. Maar ook de gratis tablets of thermostaat, die je als lokkertje bij een energiecontract krijgt, zijn vaak op slinkse wijze verwerkt in je energierekening.

Ook aan gratis apps hangt vaak stiekem een prijskaartje. Veel die apps proberen je namelijk, eenmaal gedownload, alsnog te verleiden tot allerlei aankopen. Maar ook als je geen geld kunt uitgeven in een app, betaal je nog een prijs. Namelijk je privacy. Maar liefst 68 procent van alle iPhone applicaties geeft persoonlijke informatie door aan derden, zo blijkt uit onderzoek. En dat is best beangstigend. Want bedenk maar eens hoeveel informatie er over jou in je telefoon te vinden is: je contacten, agenda en foto’s. En je mobieltje weet ook waar je bent geweest. Allemaal goud waard voor bedrijven.

Dat doet me denken aan de blije doos, een ‘gratis’ cadeaupakket voor zwangere vrouwen. Toen ik in verwachting was, heb ik mijn vriendinnen op het hart gedrukt er alsjeblieft geen voor mij aan te vragen. Ik wilde niet dat alle bedrijven in Nederland wisten dat ik zwanger was zodat ze mij nog jaren zouden achtervolgen met reclames over met luiers, commodes en kinderkleertjes.

Maar misschien had ik dat gratis babypakket toch aan moeten pakken. Het is als columnist immers een illusie om je privacy bewaken. Neem nou deze column: als ik op de verkoopafdeling van een tuincentrum zou werken, dan zou ik mij even een mailtje sturen met wat leuke nieuwe houten schuurtjes. Dit is geen uitnodiging trouwens. Tenzij ik het schuurtje gratis krijg.

Gratis, gratis, gratis